Rus firkateyni Oryol

Oryol'u onurlandıran 1971 Sovyet posta pulu

Oryol (Rusça: Орёл), Rus Donanmasında görev yapan bir fırkateyndi. Çar I. Aleksey tarafından Hazar Denizi'ndeki Rus ticaret gemilerini korumak için görevlendirildi ve Rus yapımı ilk Batı Avrupa tipi savaş gemisi oldu. Gemi, Oka Nehri üzerindeki Dedinovo'daki gelişmekte olan tersane tarafından 1667 ve 1669 yılları arasında inşa edildi. Oryol 1670 yılında düşmanlarca yakılsa da, Rus deniz gücünün doğuşunun sembolü olarak kalıcı bir önem kazanmıştır.

Friedrich, 1636'da Nijni Novgorod'da Rus emeği ve malzemeleri kullanılarak inşa edilmiş olmasına rağmen, Batı Avrupa tipi ilk Rus yelkenli gemisi olarak kabul edilmez. Çünkü Holstein fonları ve uzmanlığı kullanılarak inşa edilen Friedrich, Holstein-Gottorp'un hizmetinde görev aldı.

İnşaatı

Kulenin tepesinden yelkenli gemi amblemi.

Astrahan'a demirleyen Oryol.

17. yüzyıl boyunca, Rusya ve İran, başta kumaş ve ipek olmak üzere diğer mallarda ticaretlerini geliştirdiler. Deniz taşımacılığı, Astrahan merkezli ve Hazar Denizi ve Volga Nehri boyunca gerçekleştirildi. Bu yol İran'ın sadece Rusya ile değil, tüm Avrupa ile ticarete açılmasına hizmet etti. Özellikle Hollandalı ve İngiliz tüccarlar aktifti.

Bu büyüyen ticareti korumak için, Çar I. Aleksey bir gemi inşa programının oluşturulması için emir yayınladı. Tersane, Moskova'nın güney doğusunda, günümüz Moskova Oblastı'ndaki Oka Nehri üzerindeki bir kasaba olan Dedinovo'da inşa edildi. Proje, boyar Afanasi Ordin-Naşçokin tarafından denetlenen Veliki Novgorod'nin altına yerleştirildi. Amsterdam'dan deneyimli denizciler tutuldu ve Moskova'da yaşayan bir Hollandalı olan Karnelius van Bockhoiven, gemi inşa uzmanlığı için işe alındı. Oryol, iki küçük gemiyle birlikte üretildi. Gemi, 24,5 m (80 ft 5 inç) uzunluğunda, 6,5 m (21 ft 4 inç) genişliğinde, 250 metrik ton (250 uzun ton; 280 kısa ton) ağırlığında ve üç direkli bir yelkenli gemiydi. 23 denizci ve 35 askerden oluşan bir mürettebatı vardı ve 22 silahla silahlandırıldı.

Oryol 1668'de denize indirildiyse de henüz tamamlanmamış ve bu nedenle kışı Dedinovo'daki rıhtımda geçirmişti. Sonunda, 7 Mayıs 1669'da Hollandalı kaptan David Butler'ın (Davidt Jansz Butlaer) komutası altında tersaneden ayrıldı. Savaş gemisi Volga'dan Hazar Denizi'ndeki gemileri koruyacağı Astrahan'daki üssüne doğru yola çıktı.

Geminin yok olması

Rüzgar gülü; Saint Petersburg'daki Amirallik kulesi.

Oryol, Ağustos 1669'da Astrahan'a geldi, ancak misyonunu hiçbir zaman yerine getirmedi ve muhtemelen Hazar Denizi'nde yelken açmadı. Stenka Razin'in isyancı güçleri Rus kasabalarına baskın düzenlediği sırada gemiye demirdeyken Astrahan'ı savunmaları emredildi. Geminin silahlarından bazıları kaleye kaldırıldı ve Kazaklar 1670 Haziran'ında şehre saldırdığında, Oryol demirdeydi ve savunmasızdı. İsyancılar gemiyi alarak yaktılar. Kaptan Butler'ın Astrahan'ın işgali ve Oryol'un yıkımına ilişkin kendi anlatımı, Hollandalı gezgin Jan Struys'un seferleriyle sayesinde 1683'te yayınlandı.

Sembolik önemi

Sankt-Peterburg'daki Amirallik Binası tepesindeki yelkenli gemi görüntüsü, büyük ihtimalle Oryol'dan etkilenerek tasarlandı. Hollandalı usta Harmen van Bol'es'in eseri olan orijinal altın rüzgar gülü, 1886'da Amirallik'in deniz müzesine taşınıp yerine tam bir kopyasıyla değiştirilene kadar yerinde kaldı. Üç direkli gemi, Saint Petersburg şehrinin bir amblemi haline geldi.

Rus beyaz, mavi ve kırmızı üç renginin en eski kaydı Oryol'da dalgalanan bayraktan geliyor. Bu bayrak daha sonra I. Petro tarafından tüm Rus gemileri için standart hale getirildi. Renk seçimi için birkaç geleneksel açıklama vardır. Bir versiyona göre, tasarım, gemi yapımcıları ve mürettebatının onuruna Hollanda bayrağına dayanıyordu. Alternatif olarak, üç renk Moskova Knezliği'nin ambleminden alınmış olabilir.